Redactie en uitgave: Historisch Archief Muiden. Burg. de Raadtsingel 32, 1398 BG Muiden.Tel.nr. 029426-4922

Special

 

             MOBILISATIEMAGAZINE DE WACHT 01

Bijlage bij Muider Maandblad De Sluiz juni/juli 2009.

 

                                                                                   

 MOBILISATIE IN MUIDEN

1939-2009

Een levende herinnering !

 Van zaterdag 29 augustus tot zaterdag 27 september.

 

Een wachtpost bij de Sluisbrug in gesprek met de vroegere tolbaas George Kaüderer, 1939.

   

 

MOBILISATIE IN MUIDEN

1939-2009

Een levende herinnering!

 

Het is op 29 augustus 2009 precies 70 jaar geleden dat de Algemeene Mobilisatie werd afgekondigd. Het Muider Muizenfort Museum organiseert een herdenking in de vorm van een Muider Mobilisatie Maand

 

Voorlopig programma:

  • Zaterdag 29 augustus: Algemene oproep voor alle weerbare mannen en vrouwen om zich te melden voor mobilisatieoefeningen en het bewaken van de Vesting Muiden.
  • Zondag 20 september: Optreden van “A band of four brothers” gratis bij het Muizenfort. Muziek uit de jaren ’40 in originele uniformen.
  • Zaterdag 27 september: Gespeelde bestorming van het Muizenfort, door een invasiemacht met bootjes. Verdediging door de Muider Mobilisatie Manschappen.

 

 Potentiële deelnemers:

 

  • De inwoners van Muiden (m/v).
  • De beheerders van alle voormalige militaire gebouwen A, B, C, D, E, F, G en H, plus de Groote Zeesluis en de Westbatterij.
  • De Gemeente Muiden.
  • De Muider ondernemers.
  • Belangstellenden uit Muiderberg en omstreken.

 

Inlichtingen, aanmeldingen en opmerkingen: Guus Kroon, tel. 0294.264922 ham.muiden@planet.nl

 

KADERLEDEN GEVRAAGD VOOR DE NODIGE VOORBEREIDINGEN.

MILITAIRE ERVARING NIET VEREIST, WEL HANDIG!

(Voorlopig) Draaiboek voor de Mobilisatiemaand in Muiden:

 

Zaterdag 29 augustus:

  • 9.00 uur: Een soldaat op een fiets rijdt door Muiden en blaast reveille op diverse hoeken in de vesting. Aanplakbiljetten hangen op diverse plaatsen, met een oproep aan alle weerbare inwoners om zich in grijs/groen veldtenue te melden bij de Kazerne voor hun dienst aan de gemeenschap van Muiden.
  • 9.30 uur: De Mobilisatie Manschappen van Muiden (m/v) verzamelen zich op het Kazerneplein en worden door de sergeants ingeschreven en voorzien van kwartiermuts, wapen en proviand (een houten geweer en gevulde koek).
  • 10.00 uur: De Commandant van de Vesting Muiden spreekt voor de Kazerne de verzamelde Manschappen toe. Daarna krijgt men zijn of haar Mobilisatiebestemming te horen.
  • 10.15 uur: Exercitie en training op het Kazerneplein en omgeving: Tijgeren, sluipen, camouflage, salueren, aflossing van de wacht, enzovoort. Publiek is toegestaan.
  • 11.00 uur: Koffie en thee bij de veldkeuken, (Ossenmarkt) met soldatenmuziek.
  • 11.30 uur: Afmars naar de mobilisatiebestemmingen: De Peperbus (A), Kazemat B, (bij het Muiderslot), Gebouw G, (Ton Kootsingel), Gebouw C (Het   Muizenfort), Gebouw E ( Ravelijnspad), Gebouw F ( Achter de Bouvywijk) Fort H, en eventueel de Westbatterij (M). Twee wachtposten blijven achter bij de Kazerne en als er voldoende belangstelling is, kunnen er ook wachtposten worden geplaatst bij de diverse bruggen :De Polderbrug, De Naarderpoortbrug, De Keetpoortbrug, De Sluisbrug, de Weesperpoortbrug en De Amsterdamsepoortbrug. Voor een optimale bezetting zijn minimaal 30 personen nodig, het kader niet meegerekend.
  • Doel is langs alle invalswegen de in- en uitgaande personen te controleren, dan wel van informatie te voorzien. Hiervoor zullen speciale ‘Doorlaatpassen’ worden verstrekt door de leiding. Bezoekers en inwoners kunnen proberen van alle locaties een stempel of paraaf te krijgen. Voor wie alles compleet heeft is er aan het eind van de dag een herinnering verkrijgbaar in het Muizenfort (C).
  • De manschappen rouleren in verschillende secties om het half uur volgens een van te voren uitgereikt schema en met behulp van een plattegrond. (Van A naar B naar G enz.) Vier sergeants zorgen voor de onderlinge contacten en aflossing.
  • 13.30 uur: Appèl bij de Kazerne. Soldatenlunch in de openlucht op het Muizenfort.
  • 14.00 uur: Vertoning Mobilisatiefilm in het Muider Muizenfort Museum en bezichtiging expositie, loopgraven en dergelijke.
  • 15.00 uur: Einde officieel programma.

 

 

 

Zondag 20 september 2009: Van 11.00 tot 13.00 uur: Optreden band Optreden van “A band of four brothers”

 

Een leuke muziekgroep van 4 mannen die op verschillende locaties
in de Fortenmaand spelen. Ze komen in een jeep aanrijden en spelen
2x 40 minuten. Gratis te zien en te horen.

Liedjes uit de tijd van de bevrijding gespeeld door Jerry Steyger’ s
Looporkest, in originele Amerikaanse leger uniformen uit W.O. II  ( Glenn
Miller stijl). Niet alleen bracht de Invasie in Normandië   de vrijheid van
Europa, maar de geallieerden namen ook muziek mee. Dit orkest neemt u mee
naar de periode 1944/1945. Met nummers zoals Don’ t Fence Me In, A String
Of Pearls , The White Cliffs Of Dover, I’ ll Be Seeing You, In The Mood ,
Lilly Marlene, It’ s A Long Way To Tipperary, Moonlight Serenade, The
Hokey Pokey,We ' ll Meet Again is zomaar een greep uit het repertoire.
 
Dit mobiele akoestische orkest is makkelijk in te zetten op allerlei
evenementen. Het heeft geen stroom nodig of podium, kan eventueel ook
rondgereden worden in een Jeep. Ze kunnen alleen niet in de regen spelen.
Deze band speelde de laatste 20 jaar op alle belangrijke evenementen in
Nederland en trad ondermeer op voor Koningin Beatrix en Bill & Hillary
Clinton.
 
Bezetting: Trompet, klarinet, banjo, sousafoon (daarnaast wordt er ook bij
gezongen d.m.v. een megafoon of mini P.A.)

 

Zaterdag 26 september 2009: 10.00 tot 14.00 uur

Gespeelde bestorming van het Muizenfort, met bootjes en kleinschalig vuurwerk.

De Muider Mobilisatie Manschappen bezetten het Muizenfort, het loopgravencirquit met de groepsschuilplaats, de observatiekoepel, de provisorisch (gereconstrueerde) G-kazemat, de aarden schuilplaatsen en de gevechtsloopgraaf. Een vloot van kleine bootjes komt door de Naarderpoortbrug aanvaren en de bemanningsleden (m/v) proberen aan land te komen om de vlag van Muiden te veroveren.   Bezoekers kunnen het spektakel volgen vanaf de oevers of op een speciale tribune op het fort zelf.

  • Na afloop van de “slag” even tijd voor vredige ontspanning: Een soldatenmaaltijd met rats, kuch en bonen, een viswedstrijd in de gracht van het fort en een gratis concert door lokale bands en muzikanten op het Vestingplein en/of het Muizenfortterrein zelf, met als slot het lied “Muiden is een stad” gezongen door alle aanwezigen.

Tijdens de Mobilisatie van 29 augustus 1939 tot en met 9 mei 1940 verschenen25nummers van het

blad “De Wacht.” Het laatste nummer verscheen op 4 mei ’40. (Collectie Historisch Archief Muiden.

DE MOBILISATIE 1939 - 1940

Herinneringen van Jan Klink

Op 29 augustus 1939 werden 300.000 Nederlandse militairen van de lichtingen 1924-1939, die met groot verlof waren gegaan, weer onder de wapenen geroepen. De internationale toestand was op dat moment dermate gespannen, dat de regering het noodzakelijk achtte om deze maatregel te nemen. Er was in 1938, tijdens de Sudetencrisis, al sprake geweest van een voormobilisatie, maar deze keer was het echt menens. Jan Klink, op 22 juni 1915 geboren in Eindhoven, moest zich melden in Utrecht, bij de Veldartillerie.

“We trokken langs de Vecht naar Muiderberg. Later kwamen we in Muiden. De eerste nacht moest ik in de Kazerne slapen. De ratten liepen gewoon over je heen. Het was er vreselijk donker en vochtig. In het Muizenfort schijnt het nog erger geweest te zijn. Ik wilde daar  niet meer slapen en heb toen een inkwartieradres gevonden (Bij burgers in huis- Red.). Ook heb ik nog geslapen in het barakkenkamp bij de dijk, waar nu de Constantijn Huygenslaan is. Dat was vroeger het terrein van de ijsclub heb ik me laten vertellen. Er waren infanteristen en paardenvolk. Ook had je hier soldaten van de genie. Die zorgden voor de sluizen en dergelijke. De kanonnen van ‘de Veld’ werden getrokken door paarden. Voor een deel werden ze gevorderd van de boeren. Eerst moesten ze beslagen en afgericht worden. Dat gaf soms wilde taferelen in Muiden. We sprongen er altijd gewoon op. Ik ben nog nooit van een paard gevallen. Ja, één keer, bij de opleiding. Ze gaven me altijd een kontje om op het paard te komen, want ik ben niet zo groot, zie je.”

“Overal stonden paarden. Achter het ‘Hof van Holland’ (Nu: restaurant ‘Graaf Floris V’), in de loods van Oudshoorn in de Hellingstraat, bij de schansen, enzovoort. Tijdens de opleiding heb ik geleerd met paarden om te gaan. Ik herinner me dat een soldaat door een paard werd doodgeschopt toen hij het verkeerd benaderde. Ik zag het hoefijzer in zijn voorhoofd staan. Onze commandant heette Quarles van Ufford. Hij had een speciaal paradepaard. We hebben een keer een défilé gehouden terwijl hij voor het sluishuis stond. Dan werd er geroepen: “Koppen rechts! ” maar de soldaten die achterstevoren op de kanonnen zaten keken zo precies de verkeerde kant op.”

DE MOBILISATIE 1939 -1940

 Jan Klink op zijn paard tijdens de Mobilisatie, in ’s Gravendeel ( Z-H). (Collectie H.A.M.) 

DE MOBILISATIE 1939 -1940

Herinneringen van Jan Klink

“De meiden in Muiden stonden ons op te wachten. Later, toen we overgeplaatst waren naar ’s Gravendeel in Zuid-Holland, kwamen ze ons opzoeken met een bus. Ik ben teruggekomen in Muiden en met een Muidense getrouwd, waarna we hier zijn blijven wonen. Tijdens de mobilisatie was het druk en levendig in Muiden. Er waren viswedstrijden in de Vecht, waarbij de vissen overvloedig gevoerd werden met ‘kuch’ (soldatenbrood). In het RK-Verenigingsgebouw in de huidige Kloosterstraat, werden films gedraaid voor de militairen, maar er gingen ook veel Muidenaren naar toe. In december was er voor het eerst een Sinterklaasintocht, met veel Zwarte Pieten en een Sint die niet kon paardrijden.”

“Kort voor de oorlog uitbrak werden we verplaatst naar ’s Gravendeel, op de Zuid-Hollandse eilanden. Gevochten heb ik zelf niet. Ik moest de paarden wegbrengen als de kanonnen klaar stonden. We werden in mei ’40 beschoten door NSB-ers. Toen we er een heel stel vastgebonden in het weiland hadden gelegd, vroeg mijn maat me: “Wat zullen we er mee doen?” Ik zei: “Kapot schieten, ze hebben toch ook op ons geschoten? En hoeveel zijn er wel niet gesneuveld bij de Grebbelinie? Weg met dat zooitje!” Maar die ander zei dat we dat niet mochten doen. Het is ook niet gebeurd.”

“Ik had geen hekel aan de dienst. Ik ging graag met paarden om en ik heb een mooie tijd gehad.”

Jan Klink werkte bij de gemeente Muiden tot zijn pensioen. Hij stierf op 16 december 1994.

 DE MOBILISATIE 1939 -1940          

Verdedigingswerken

 

Het Muizenfort en de Naarderpoort in jan./febr. 1940 (Bruikleen Topografische dienst Noord-Holland).

  De Nieuwe Hollandse Waterlinie werd tijdens de Mobilisatie in 1939 en 1940 nog zoveel mogelijk voorzien van moderne kazematten. Naast de zogenaamde V.I.S. - (Voorschriften Inrichtingen Stellingen ) kazematten uit 1931 ( oa langs de Zuidpolderweg) werden in de omgeving van Muiden en Muiderberg enkele tientallen betonnen groepsschuilplaatsen gebouwd. Deze waren bedoeld om te gebruiken bij bombardementen en beschietingen. Het Nederlandse leger was veel te laat begonnen met de bouw van versterkingen, omdat de politiek heel lang de neutraliteit niet in gevaar wilde brengen met oorlogsvoorbereidingen.

Bovendien was er verschil van mening over de te volgen strategie. Een deel van de legerleiding wilde de Grebbelinie bij Rhenen versterken, een ander deel koos voor de Waterlinie. Het gevolg was dat beide linies niet optimaal waren voorbereid op de strijd. Muiden en Weesp maakten als vestingsteden zowel deel uit van de Waterlinie als van De Stelling van Amsterdam. Toen de mobilisatie werd afgekondigd stroomden de militairen Muiden binnen. Alle openbare gebouwen, behalve het Muiderslot en de kerken, werden gevorderd voor de legering van de soldaten. De schoolkinderen kregen in eerste instantie vrij maar later werd er les gegeven in de kerken en in de Ridderzaal van het Muiderslot. De Kazerne, het Muizenfort en de schansen, evenals het zogenaamde Stille Weggetje (Nu Kalkovens geheten – Red.) voorzag men van prikkeldraad. Er werden loopgraven en mitrailleurposten aangelegd, oa bij het Muiderslot en de Westbatterij.

Ter hoogte van het pontje van de Kruitfabriek kwam een batterij licht luchtdoelgeschut, evenals bij het houten huis van de familie van Wees aan de Vecht. Op dijken en in wegen werden tankversperringen aangebracht. Er stond een schildwacht voor het Sluishuis, dat het kantoor werd van de garnizoenscommandant. Een hoornblazer blies op een voor veel Muidenaren te vroeg uur reveille op de hoeken van de straten. De Kazerne werd gebruikt als politiekamer en gevangenis, terwijl in gebouw Rehoboth een hospitaal werd ingericht. Her en der, bijvoorbeeld bij de Ossenmarkt, waren er veldkeukens die een typische geur van soldateneten verspreidden door Muiden. Er werd geëxerceerd en wachtgelopen, geparadeerd en geoefend. Vooral de oefeningen van de Veldartillerie met haar vele paarden, trokken veel bekijks.

Voor de grote aantallen paarden waren overal in de vesting stallen en schuren nodig. Na enige tijd werd het merendeel van de paarden ondergebracht in de daarvoor speciaal verbouw-de jachtwerven onderaan de Westzeedijk. Voor de soldaten kwam er een barakkenkamp langs de westkant van de zeedijk, waar nu de Constantijn Huygenslaan is. Er werden luchtalarmsirenes, oa op het Sluishuis, geplaatst en getest. Op het plantsoen aan de Burg. de Raadtsingel was een van hout en aarde gemaakte schuilkelder, die slechts plaats bood aan een enkele mensen. De winter was streng. In maart 1940 werden, onverwachts en op een handjevol na, alle soldaten van de Veldartillerie, verplaatst naar het Zuid-Hollandse ’s Gravendeel.

 

   Bronnen:

  • Rabobank: Van Amuthon tot Muiden, St. Muiden 1050, uitgave 2003. /Onze Steedehuysen van 1700 tot heden beschreven door drs. S.C. Van Diest, uitgave Historische Kring Stad Muiden, december 1996.
  • De Muiderbrug/ Merwedebrug: “Muiden uit de oude doos” deel II, uitgave HAM juni 2003.
  • De Mobilisatie: Oorlogsomnibus van Muiden 1939-1945, uitgave HAM mei 2005.