Aflevering nr. 168: Reismail 1; Excursie naar de Etna

De vulkaan de Etna, gezien vanaf Catania, in het oosten van Sicilië (foto GK 2007).

De Etna op Sicilië is de grootste vulkaan van Europa. Zij heeft een oppervlakte van 1250 km2 en een hoogte van 3350 m boven zeeniveau. Gemeten naar het aantal erupties van de laatste jaren is zij de meest aktieve vulkaan ter wereld. Er waren oa uitbarstingen in 1981, 1983, 1985, 1991-1993, 2001, 2003 en onlangs in mei 2007. Desondanks ligt er tien maanden per jaar sneeuw op de top.

Genoeg redenen dus om eens een kijkje te gaan nemen als je toch in de buurt bent. Ik logeerde in hotel Villa Chiara in Taormina, aan de oostkust van Sicilië. Een prachtige plaats, die tegen de steile rotswand aan gebouwd is. Vanaf de terrassen kun je de Etna zien. Een rookpluim tegen de avondhemel.

De bus kwam om kwart voor drie terug op het busstation. De vorige excursie was erg geslaagd, hoorden wij. Vooral die ene gids was erg goed. Wij bleken niet op de lijst te staan van die ene gids. De andere bus was bijna leeg en had nog geen chauffeur. De derde bus was vol en wij werden teruggestuurd naar de eerste bus, maar die was ondertussen vertrokken. Dan maar met de tweede bus mee. Gids Alida, een Nederlandse met een Italiaanse man, kletste honderduit tegen de chauffeur zodat we een hotel voorbij reden en een andere familie bijna lieten staan. Na een uur zat de bus vol en konden we eindelijk richting de Etna. We reden de snelweg op en de motor begon te haperen. Geen paniek, zei Alida. Ze had alles onder controle, maar toch hield de motor er ergens in een gehucht mee op. Allemaal uitstappen. Twee mensen waren op dat moment al misselijk. De chauffeur, Giuseppe, deed zijn best. Na tien minuten kreeg hij de bus weer aan de praat. We vervolgden onze reis. Alida had meteen het hoogste woord. Even later begon de motor opnieuw te haperen. De maatschappij werd gebeld om een andere bus.

We moesten opnieuw uitstappen en konden gelukkig in de schaduw staan en zitten tegen de muren van oude arbeiders- en boerenwoningen. Een ouder echtpaar liet enkele dames van hun toilet gebruik maken.

De scheuren van de aardbeving van 2001, toen de Etna ook uitbarstte, zaten nog in de muren. De lieve oudjes deelden gratis flesjes water uit aan de ongeveer vijftig dorstige reizigers. Er steeg ergens een rookwolk op achter een boerderij. De brandweer kon er niet langs, vanwege de bus die midden op de weg stond. De bluswagen moest achteruit rijden tot hij kon draaien en omrijden. De wolk verdween daarna.

Ondertussen werd er driftig gebeld door Alida en Giuseppe. Na een uur kwam er een andere bus met een andere chauffeur ( Alfredo). De bus uit Catania liet te lang op zich wachten, dus werd er een bus van de Etna teruggeroepen. Toen wij in stapten bleek deze vol spullen te liggen van andere mensen, die tot hun verbijstering opeens hun bus zagen wegrijden met hun bagage, zonder dat er iemand vertelde wat er aan de hand was. We zagen gestolde lavastromen en gele brem die bloeide op de lagere flanken van de vulkaan. Om 18.25 uur kwamen we eindelijk op de berg aan, op 2000 m. De meeste mensen trokken een trui en/of een lange broek aan, want het was ons verteld dat het koud was op de top. ’s Winters is het hier een wintersportgebied van de eerste orde. Skipret onder de rook van een vulkaan.

We stapten over in Landrovers en werden nagestaard door een Hollandse familie die er nét niet meer bij paste. Hotsend en schuddend reden we steil naar boven, een grauwe, boomloze wereld tegemoet. Hier en daar groeiden nog wat planten, maar de overheersende kleur was zwart/grijs. Op 2500 m was een plateau waar je nog kleding, schoenen of mondvoorraad kon halen. De kabelbaan daarnaast was door een vorige uitbarsting grotendeels onder de lava bedolven. Het werd al een stuk frisser.

Op 3300 meter hoogte stapten we allemaal uit. Een parkeerplaats voor een tiental Landrovers en een verzamelplaats voor de gidsen. Tot onze vreugde zagen we “die ene gids” weer. Hij kreeg in zijn eentje 160 mensen stil, zonder versterker of boxen. Iedereen luisterde geboeid naar het gepassioneerde verhaal van deze man. De bergtop met de hoogste krater was vlakbij maar er stond een hekje voor. Te gevaarlijk.

We volgden de andere gidsen naar een observatorium dat in 2001 grotendeels door de lava was bedolven.

Het bedolven observatorium op de Etna (Foto GK 2007).

Daarna liepen we in een lange rij naar de zuidoost krater. Bij de laatste uitbarsting spoot de gloeiende lava hier honderden meters omhoog. De afgekoelde brokstukken vielen terug in de krater en zo werd op den duur de krater steeds kleiner, tot er alleen nog een rokend gat van een paar meter doorsnede overbleef. Het was indrukwekkend om te zien, maar nog meer indruk maakte de temperatuur van de grond op sommige vochtige plekken. Alsof er hete stoom uitkwam, zo voelde het aan. Op andere plaatsen kwam er daadwerkelijk stoom of rook uit de grond opstijgen. Een smal pad voerde ons langs de rand van de krater. De zon ging inmiddels bijna onder. Om kwart over acht stonden we met z’n allen op het hoogste punt en keken naar het westen. De gids vertelde dat de zon in Palermo, zo’n driehonderd kilometer verderop, een paar minuten later opging vanwege de slagschaduw van de Etna. Als je een stuk lava meenam, kon je er met een spijker een gaatje in maken en daar wat lavastof instrooien. Plantte je daar een cactus in dan groeide hij als de beste, vanwege de vruchtbare lava, die vol met mineralen zit. Ik raapte meteen twee flinke lavastenen op en vulde een plastic zakje met lava stof. Leuk voor thuis of op school.

Het uitzicht was inmiddels naar het oosten toe vrijwel nihil. Catania was allang in de mist verdwenen en ook de andere, lager gelegen kraters waren nu niet meer zichtbaar. In een dal aan de noordkant van de zuidwest krater lag nog een stuk vuile sneeuw. De zon zakte achter de kim en talloze fototoestellen klikten. Terwijl de gids nog een griezelig verhaal vertelde over de mogelijke enorme uitbarsting die in de toekomst een groot deel van Sicilië zou verwoesten, liepen sommige mensen al terug naar de bussen. De temperatuur was gedaald tot hooguit een graad of tien en het waaide stevig. We waren blij met onze lange broeken en vesten. In de landrovers reden we achter elkaar terug naar het station op 2000 m. Daar wachtte nog een maaltijd (spaghetti of minestronesoep) voor de 150 gasten.

Op de terugweg bleef de bus heel. Om 12 uur s’nachts waren we weer in Taormina. Een ervaring rijker.

Zonsondergang op de Etna, 30 juli 2007 (Foto GK).