E-mail: guus@ham-muiden.nl
Redactie en uitgave: Historisch Archief Muiden. Burg. de Raadtsingel 32, 1398 BG Muiden.Tel.nr. 029426-4922

De Sluiz

 

Aflevering nr. 128: Een explosieve erfenis

 

Op vrijdag 17 januari 1947 om 7 minuten over 1 ’s middags ontplofte op het Kruitpad in Muiden, ter hoogte van de loswal, bij het uitladen van een transport, een grote hoeveelheid ongedemonteerde artilleriegranaten. De granaten waren afkomstig van Duitse bunkers langs de kust en andere plaatsen in Nederland. Het was de bedoeling de granaten te demonteren op Springstoffenfabriek De Krijgsman. Hiervoor werden al enige tijd tewerkgestelde NSB-ers gebruikt, die in een loods nabij het huidige eerste veld van SC Muiden, de koppen van de scherpe granaten af moesten halen. Bij het uitladen van het transport, dat bestond uit vier met granaten volgeladen trucks van de Opruimings- en Bergingsdienst uit Leiden, ging het mis. Men begon al voordat de opzichter Joh. Rozendaal terug was van de schafttijd, omdat de militairen gauw klaar wilden zijn. In de voorgaande dagen hadden ervaren kruitwerkers zich al geërgerd aan het roekeloze gedrag van de militairen. De eerste wagen werd zonder moeilijkheden gelost en reed een eindje door om plaats te maken voor de tweede. De granaten werden met de hand gelost door 15 militairen. Men gaf de grote gele granaten aan elkaar door tot de laatste van hen ze op een lorrie legde. Deze werd via een smal spoorlijntje naar het fabrieksterrein gereden, waar op enkele tientallen meters afstand het gebouw stond waar de demontage plaatsvond. Tussen het demontagegebouw en de weg bevond zich een kruitmagazijn, waar 500 kg springstof lag opgeslagen. (zie schets). Tijdens het lossen van de tweede truck gebeurde het ongeluk.

Er zijn verschillende theorieën.Vermoedelijk is er een granaat te hard op de lorrie gelegd (Dagblad Gooische Klanken, 18-1-’47), of er is een granaat met de kop op de rails gevallen ( Hermanus Wolvetang, kruitwerker, inmiddels overleden en Jan Kersten, oud werknemer van de Kruitfabriek), of er zat een ontsteking in één van de granaten (J. Ramselaar uit Soest, de enige overlevende militair). SC van Diest (historicus en inwoner van Muiden in 1947, inmiddels overleden) had een andere verklaring. Sabotage in een Tsjechische wapenfabriek, waardoor bij de assemblage van de granaten de ring van het membraan niet met voldoende kogeltjes gemonteerd was, zodat het membraan dat de slagpen scheidde van de ontsteking zou vastlopen. Bij het afschieten van een brisantgranaat explodeert deze na een bepaald aantal omwentelingen als hij wordt afgeschoten vanuit een zogenaamde getrokken loop. Bij het voortijdig uitladen van de granaten heeft men wellicht een granaat naar iemand toe gerold, waardoor de gesaboteerde ontsteking dus vervroegd is afgegaan. Van Diest hoorde dit van een technisch wapendeskundige.

Hoe het ook zij; er volgde een ontploffing. De eerste granaat ontplofte, waardoor de lorrie ontplofte.

Daardoor ontploften ook de vrachtwagens en het kruitmagazijn, in één grote kettingreaktie. De granaten die niet ontploften werden door de explosies weggeslingerd naar alle kanten. Het hele terrein en de wijde omgeving lag bezaaid met granaten. Ook in de bebouwde kom van Muiden lagen hier en daar granaten en ontstekingen verspreid. Er zat een grote krater in de weg. Veertien militairen werden gedood. Eén overleefde wonder boven wonder omdat hij net even een nieuwe lorrie was gaan halen. Drie toevallig passerende Muider kruitwerkers kwamen ook om: Ab van Huissteden(44 ), Willem Wolvetang(36) en Maarten Pauw(31). De schade in Muiden was enorm en er vielen vele gewonden.

Het demonteren van granaten werd tijdelijk opgeschort, maar volgens Jan Kersten, oud-werknemer van de Kruitfabriek, werd er in 1951 nog steeds gedemonteerd. Er lagen in het noorden van het terrein stapels granaten en bunkerslopers kwamen regelmatig TNT halen. De grootste granaten werden met enkele scheepsladingen naar Pampus gevaren en daar tot ontploffing gebracht. In de jaren tachtig werden door spelende kinderen in het bos nabij de plaats van de ontploffing granaten gevonden. Er werd in 1990 een hek om het terrein gezet, in afwachting van de Explosieven Opruimingsdienst. De hekken staan er anno 2005 nog steeds. De granaten liggen er ook nog steeds. GK

 
Did you come to my page by SearchEngine? Click here to see my WebSite...